Ergenlikte Görülebilen Psikopatolojiler

Ergenlik döneminde, hızlı fiziksel, duygusal ve sosyal değişimlerle birlikte psikopatolojilerin ortaya çıkma olasılığı artar. Bu dönemde sıkça görülen psikopatolojiler şunlardır:

1. Depresyon

   - Major Depresif Bozukluk: Ergenlerde, sürekli üzüntü, ilgi kaybı, düşük enerji, odaklanma zorluğu ve bazen intihar düşünceleri gibi belirtilerle kendini gösterir. Hormonal değişimler, sosyal baskılar ve kimlik gelişimi sürecinde depresyon riskini artırabilir.

   - Distimik Bozukluk: Daha hafif ama kronik depresyon belirtileriyle seyreder. Ergenlik döneminde uzun süreli moral bozukluğu ve düşük motivasyon görülebilir.

2. Anksiyete Bozuklukları

   - Yaygın Anksiyete Bozukluğu: Ergenlerde aşırı kaygı ve endişe hali, gelecekle ilgili korkular ve kontrol edilemeyen stres belirtileri görülebilir. Sosyal, akademik ya da ailevi durumlarla ilgili sürekli bir endişe hali vardır.

   - Sosyal Anksiyete Bozukluğu: Ergenlik döneminde sosyal kabul görme önemli hale geldiği için sosyal kaygılar yoğunlaşabilir. Sosyal ortamlarda utanç duyma, yargılanma korkusu ve geri çekilme gibi belirtiler öne çıkar.

   - Panik Bozukluk: Ani panik ataklar, çarpıntı, nefes darlığı, terleme ve ölüm korkusu gibi belirtilerle ortaya çıkar. Bu bozukluk ergenlik döneminde baş gösterebilir.

   - Fobiler: Özgül fobiler (belirli nesnelere ya da durumlara karşı aşırı korku) ergenlikte yaygın olabilir. Örneğin, yükseklik korkusu ya da hayvan fobileri gelişebilir.

3. Davranış Bozuklukları

   - Karşıt Olma-Karşı Gelme Bozukluğu (KOAH): Otorite figürlerine karşı sürekli bir itaatsizlik, tartışma, öfke patlamaları ve kurallara uymama gibi davranışlar ile kendini gösterir.

   - Davranım Bozukluğu: Daha ciddi bir sorun olan davranım bozukluğunda ergenler, toplum kurallarına aykırı, saldırgan, yıkıcı veya yasadışı davranışlar sergileyebilir. Fiziksel şiddet, vandalizm, hırsızlık ya da hayvanlara zarar verme gibi davranışlar gözlenebilir.

4. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB)

   DEHB, ergenlikte dikkat dağınıklığı, dürtüsellik ve hiperaktivite belirtileri ile kendini gösterebilir. Ergenler, derslere odaklanmakta zorlanabilir, sorumluluklarını yerine getiremeyebilir ve riskli davranışlar sergileyebilirler. Bu bozukluk sosyal ilişkileri ve akademik başarıyı olumsuz etkileyebilir.

5. Yeme Bozuklukları

   - Anoreksiya Nervoza: Kilo almaktan aşırı korkma, beden algısında bozulma ve aşırı zayıflık çabasıyla kendini gösterir. Ergenlik döneminde, özellikle kızlarda daha yaygın görülen bu bozukluk ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

   - Bulimiya Nervoza: Aşırı yeme nöbetleri ve ardından gelen kusma, aşırı egzersiz ya da laksatif kullanım gibi telafi edici davranışlarla karakterizedir.

   - Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu: Kısa süre içinde büyük miktarlarda yiyecek tüketme ve ardından gelen yoğun suçluluk duygusu ile seyreder. Bu bozukluk obezite riskini artırabilir.

6. Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB)

   - Ergenler, bir travmatik olaya (kaza, şiddet, cinsel istismar gibi) maruz kaldıktan sonra TSSB geliştirebilirler. Kabuslar, flashback'ler, aşırı uyarılma, kaçınma davranışları ve duygu durum bozuklukları görülebilir.

7. Madde Kullanım Bozuklukları

   - Ergenlik döneminde madde kullanımına başlama riski yüksektir. Alkol, sigara, esrar ve diğer uyuşturucuların kullanımı, bu yaş grubunda sosyal kabul görme ve stresle başa çıkma amacıyla yaygınlaşabilir. Madde kullanım bozuklukları, bağımlılıkla sonuçlanabilir ve ciddi fiziksel ve psikolojik sorunlara yol açabilir.

8. Bipolar Bozukluk

   - Ergenlerde, aşırı enerji, hızlanmış düşünceler ve hiperaktivite dönemlerinin ardından gelen yoğun depresif dönemlerle kendini gösterir. Mani ve depresyon dönemleri arasında gidip gelen bu bozukluk, duygusal dengesizlik ve impulsivite ile dikkat çeker.

9. Şizofreni ve Psikotik Bozukluklar

   - Ergenlik döneminde nadir olmakla birlikte, şizofreni ve diğer psikotik bozukluklar bu yaşlarda başlayabilir. Gerçeklikten kopma, halüsinasyonlar, delüzyonlar ve düşünce bozuklukları görülür. Bu bozukluklar genellikle ilerleyici ve ciddi bir klinik tabloyla seyreder.

10. Kendine Zarar Verme ve İntihar

   - Ergenler duygusal sıkıntılarını ifade etmekte zorlandıklarında, kendine zarar verme (kesme, yakma gibi) ya da intihar düşünceleri geliştirebilirler. Bu davranışlar genellikle altta yatan depresyon, anksiyete ya da diğer psikolojik rahatsızlıklarla ilişkilidir.

Bu psikopatolojiler ergenlik döneminde yaygın olarak görülse de, belirtiler ve şiddeti bireyden bireye değişebilir. Erken teşhis ve müdahale, gençlerin sağlıklı bir gelişim süreci geçirmeleri açısından kritik öneme sahiptir.